Okul seçimi, aileler için zorlu bir karar. Türkiye’de sayıları son yıllarda artan özel okullar arasında tercih yapmak kolay değil.
Uzmanlar, ailelere çocuklarını geleceğe güçlü bir şekilde hazırlayan okulları araştırmalarını öneriyor. Ayrıca sadece okulun ücreti veya burs imkânlarına göre tercih yapılmaması konusunda da anne-babaları uyarıyor. Çocukların eğitim hayatında izleyeceği yolu belirleyen önemli süreçlerden biri de, okul seçimi. Bu dönemde aileler yoğun stres yaşayabiliyor. Eğitimci, Türkiye Özel Okullar Derneği eski Eşbaşkanı Cem Gülan, bu dönemde ailelere okulları ziyaret etmelerini öneriyor. “Mevcut öğretmen, veli, öğrenci ve mezunlarla bir araya gelin, onlara aklınıza takılan soruları sorun” diyen Gülan ailelerin panik yapmadan kendilerine sorması gereken 12 soruyu ise şöyle sıralıyor:
1. Aldığınız hizmetin kalitesini sorgulama hakkına sahip misiniz?
Özel okullara yıllık olarak belli bir ücret ödeyeceksiniz. Bu süreçte verdiğiniz ücret karşılığında aldığınız hizmetin kalitesini sorgulayabileceğiniz, şeffaf politikalara sahip okulları tercih edin.
2. Sınıf mevcutları kaliteli eğitim için uygun mu?
Araştırmalar, öğrenci sayısının fazla olduğu sınıflarda akademik performansın düştüğünü gösteriyor. Bu nedenle listenizde yer alan okullarda ortalama sınıf mevcutlarını öğrenin. Çocuğunuzun başarısının öğretmeni tarafından hiçbir engelle karşılaşmadan sürekli takip edilebildiği okulları listenizde üst sıralara yerleştirin.
3. Yabancı dil öğretimi nasıl?
Artık tüm okullar yabancı dil eğitimi veriyor. Bunu dünya standartlarında sunan, uluslararası akreditasyonlara sahip okulları araştırın. Birden çok dilde kaliteli eğitim veren okulları ön sıralara alın.
4. Kodlama dersi veriyor mu?
Kodlama geleceğin dili olarak tanımlanıyor. Bu konuda nitelikli ve kapsamlı eğitime sahip okullar çocuğunuzun bu dili etkin bir şekilde öğrenmesinde çok önemli bir görev üstlenecek. Teknoloji dilini kullanmayı çocuklarınıza ilk sınıflardan itibaren öğreten eğitim kurumlarını pas geçmeyin.
5. Eğitim alanındaki yenilikleri takip ediyor mu?
21’inci yüzyılda yaşanan değişimler her şeyi olduğu gibi eğitimi de etkiliyor. Yeni teknolojiler ve öğretim metotları çok hızlı şekilde ortaya çıkarak, okullarda öğretim programlarında yer buluyor. Eğitimde yenilikleri takip eden ve uygulamaya önem veren okullar da listenizde mutlaka olmalı.
6. Teknolojik altyapı yeterli mi?
Bilişim ve iletişim teknolojileri alanlarında özellikle son 20 yılda ortaya çıkan büyük atılım, okulların bu konuda durmaksızın bir dönüşüm yaşamasını zorunlu hale getiriyor. Seçeceğiniz okulda eğitim materyallerinin yeterli ve güncel olup olmadığını araştırın.
7. Çocuğunuzun yeteneklerini takip edecek mi?
Başarılı eğitim sistemlerinde, öğrencilerin yetenekleri küçük yaştan itibaren belirlenerek, bunların uygun fiziki ortamlarda geliştirilmesi için çalışılıyor. Çocuğunuzun yeteneklerini küçük yaştan keşfetme kapasitesine sahip ve bunların geliştirilmesine imkân veren eğitim kurumlarını ıskalamayın.
8. Sosyal ve duygusal gelişime önem veriyor mu?
Çocuğunuzun akademik başarıda kendi zirvesine ulaşması için çaba harcarken, sosyal ve duygusal gelişim alanlarını da ihmal etmeyen okulları tercih edin.
9. Kültürel gelişime özen gösteriyor mu?
Fen bilimleri, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) alanlarının yanı sıra sanat da, 21’inci yüzyılda önemini koruyor. Aklınızdaki okul, kültürel gelişimleri tam olan bireyler yetiştirmeye özen gösteriyor mu? Bunu mutlaka dikkate alın.
10. Spor teşvik ediliyor mu?
Spor da eğitimde çok önemli bir boyut. Çocukların fiziksel olduğu kadar psikolojik gelişimlerinin de sağlıklı şekilde devam etmesi için olmazsa olmazlardan biri. Bu nedenle seçeceğiniz okulda spor tesislerinin fiziksel şartları ve bu alanda sunulan eğitimi de mutlaka inceleyin.
11. Hijyene önem veriyor mu?
Bulaşıcı hastalıkların kolayca ortaya çıkabildiği okullarda, başta tuvaletler olmak üzere sınıf, spor tesisleri gibi alanların hijyeni sağlanmalı. Ayrıca okulda çocuğunuzun güvenliği konusunda gerekli önlemlerin alınıp alınmadığını da öğrenin.
12. Hayata hazır gençler yetiştiriyor mu?
Başarılı okullar akademik başarının yanı sıra mezun olduklarında kültürel ve sosyal becerilerle donanmış gençler yetiştiriyor. Aklınızdaki okul, çocuğunuzu mezun olduktan sonra hayata hazır hale getiriyor mu? Ona gelecekte gerekli olan bilgi ve yetkinlikleri kazandırabilecek mi? Tüm bu sorulara cevap verdikten sonra okul seçimini yapın.
Teşvikten 315 bin 586 öğrenci yararlandı
Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 2014’ten itibaren uygulamaya geçirdiği, özel okullarda okumak isteyenlere verilen öğretim desteğinden toplam 315 bin 586 öğrenci faydalandı. MEB bu destekle özel okulculuğu büyütmenin yanı sıra devlet okullarının yükünü hafifletmeyi hedefliyor. 2016-2017 eğitim yılında okul öncesi için 2 bin 860, ilkokul ve temel lise için 3 bin 440 ve ortaokul ile lise içinse 4 bin TL destek yapıldı.
Toplam ögrenci sayısı: 18 milyon 43 bin 15
Toplam okul sayısı 832 bin 26
Özel okullarda egitim alan ögrenci sayısı: 1 milyon 153 bin
Toplam özel okul sayısı: 8 bin 16
- Okul öncesi: 2 bin 752
- Ilkokul: 1.274
- Ortaokul: 1.414
- Lise: 2 bin 576
Özel okul te_viklerinden yararlanan ögrenci sayısı: 315 bin 586
2014’ten beri yapılan toplam ödeme: 2 milyar 103 milyon TL
Özel okula devam eden ögrenci oranı (OECD): yüzde 7.6 (2014)
PANİK YAPMAYIN
Okul seçimi sadece Türkiye’de değil, dünyanın her yerinde ailelerin kritik kararlarından biri. Avustralya’da hükümet tarafından desteklenen aile danışmanlık ağı ‘Raising Children’ anne-babalara bu süreçte şu önerilerde bulunuyor: Aileler okul seçerken çoğunlukla panik halinde evlerine yakın olanı tercih ediyor. Bazıları bu iş için çocuğu daha anaokulundayken hazırlanıyor, kimileri son aylara kadar bekliyor. Panik olmayın, süreci çocuğunuzla birlikte planlayarak ilerleyin.
ÇOCUĞUNUZA GÖRE SEÇİM YAPIN
Eğer aklınızda bir özel okul varsa çocuğunuzun kişiliğini, ihtiyaçlarını, ilgi alanlarını, güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirin. Unutmayın, her okulun kendine özgü bir kültürü ve değerleri var.
HANGİ TÜR OKUL?
Okullar birden çok türe sahip. Çocuğunuz yatılı eğitim için uygun mu? Bu eğitimin yararları ne olabilir? En önemlisi çocuğunuz bunu istiyor mu? Bu soruların yanıtı olumsuzsa yatılı okulların üstünü karalayabilirsiniz.
UZAK MI, YAKIN MI?
Araştırmalar eve yakın okullardaki öğrencilerin performanslarının daha iyi olduğunu gösteriyor. Ancak bu, uzak olan başarılı okulların üzerini hemen çizmeniz gerektiği anlamına gelmiyor. Düşünün. Evinize yakın okul ile uzaktakini karşılaştırın. Bir kağıdı ikiye bölerek artı ve eksi yönlerini yazın. Öğrenim ücretleri ve eğitim nitelikleri konusunda emin olun.
ARKADAŞLARI NEREDE OKUYOR?
Okul öncesi eğitim almış çocuklarda bile okul korkusu ortaya çıkabilir. Bunun üstesinden gelmesi ve çocuğunuzun yeni ortama daha hızlı adapte olması için en uygun çözümlerden biri, arkadaşlarının eğitim aldığı okulu tercih etmek. Bu nedenle çocuğunuzun arkadaşlarının gitmeyi düşündüğü okulları da listeye ekleyin. Anne-babalarıyla da iletişime geçin. Görüş alışverişinde bulunun.
OKULLARI ZİYARET EDİN
Okul ziyaretlerini çocuklarınızla beraber yapın. Bazı okullar onları mimarisiyle kendine çekebilir. Kendilerini mutlu ve huzurlu hissettikleri okulları belirleyin. Okul yöneticisiyle bir araya gelin ve fiziki şartları görün. Sınıflar nasıl tasarlanmış? Tuvaletler temiz ve güvenli mi? Okul bahçesinde yeterince oyun alanı var mı? Kütüphane, spor ve araştırma ortamları yeterli mi? Tüm bunları yerinde görmeye ve çocuğunuzun da fikrini almaya özen gösterin.
ÇOCUĞUN DURUMUNA GÖRE HAREKET EDİN
Çocuğunuz üstün zekâlı, otistik ve bedensel engelli olabilir. Ona göre okulları belirleyin. Seçiminizi yapmadan önce, kurumda eğitim alan öğrencilerin aileleriyle buluşun. Onun okuldaki diğer öğrencilerle tanışmasını sağlayın.
ÖĞRETMENLERLE İRTİBAT KURUN
İlkokulda sınıf öğretmenleri çok önemli bir görev üstlenir. Öğretmenine ısınması ve onunla sıcak bir diyalog geliştirmesi önemli. Bu nedenle okulların yanı sıra öğretmenler konusunda gelen önerilere kulaklarınızı tıkamayın. Bazen genel akademik başarısı daha düşük okullarda, veliler ve öğrenciler tarafından çok sevilen, başarılı öğretmenler olabilir. Bu öğretmenleri araştırın, mümkünse irtibat kurun.
YURTDIŞI DA BİR SEÇENEK
Ortaöğretim düzeyinde yurtdışı da bir seçenek. Çocuğunuza iyi bir akademik kariyer için eğitimde lider ülkeleri ve önde gelen okulları araştırın. Kısa listeler hazırlayarak okulları, çocuğunuzla ziyaret edin. Yönetici, öğretmen, aile ve diğer öğrencilerle bir araya gelin.