Öğrencilerin kolay yollu yemeklere, hazır gıdalara, karbonhidrat ağırlıklı besinlere yöneldikleri için genelde ‘sağlıksız’ beslendikleri söylenir. Ancak hem öğrenci olup hem de sağlıklı beslenmek mümkün.
İyi bir üniversiteye girmek için yoğun bir tempo içerisinde olan adaylar ve son sınavlarına hazırlanan öğrencilerin, bu dönemde başarılı olması için fiziksel sağlık da şart. Bireyin sağlığını etkileyen en önemli etkenlerin başında beslenme geliyor. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölüm Başkanı Doç. Dr. F. Esra Güneş’e göre sağlıklı beslenme kavramının içinde hem doğru besin seçimi hem de iyi alışkanlıkların kazanılması yer alıyor. “Kişinin yaşam biçimine, yaş ve cinsiyetine uygun doğru beslenmeyi yapması, onun tüm zorluklarla baş etmesini sağlar” diyen Doç. Dr. Güneş, öğrencilere şu tavsiyelerde bulunuyor:
DERSE GİRMEDEN ÖNCE KAHVALTI ŞART
Öğrenciler, öncelikle doğru beslenme davranışı oluşturmalı. Bunu yaparken, kahvaltı başta olmak üzere ara öğünlerle birlikte günde en az 4-5 öğün tüketmeli. Uzun süre açlık durumundan kaçınmalı, çok hızlı veya gereğinden fazla yavaş yememeli. Büyük porsiyonlar tercih etmemeli, sabah mutlaka derse girmeden önce kahvaltı yapmış olmalı. Beslenmede dört ana besin grubundan gıdaları tercih etmek gerekiyor:
- Et grubundan; et, balık, yumurta, kurubaklagiller, kavrulmamış kuruyemişler gibi.
- Tahıl grubundan; tam tahıllı ekmek, makarna, pirinç veya bulgur pilavı, kestane, mısır, patates...
- Sebze ve meyve grubundan; tüm sebze ve meyveler.
- Süt grubundan; süt, yoğurt, peynir vb. Her öğünde bu gruplardan en az üçünü tüketmeli. Şekerli, beyaz undan yapılmış yiyecekleri, kızartmaları, tatlıları, çikolatayı, şekerlemeleri, fast foodu, yağlı yiyecekleri, cipsleri, sosis, salam ve sucuk gibi şarküteri ürünlerini, tatlı ya da tuzlu hazır gıdaları olabildiğince az miktarlarda ve az sıklıkla tüketmek, şekerli, alkollü, gazlı ve kafeinli içeceklerden uzak durmak, bol miktarda su içmek doğru beslenme için önemli adımlar.
ARALARDA MEYVE VEYA KURUYEMİŞ
Öğrenci evlerinde çok ucuz, besleyici ve rahat yapılabilecek çeşitli yemekler bulunuyor. Hazır çorbalar yerine tarhana veya yoğurtlu pirinç çorbası tercih edilebilir ki, bunlar da aynı çabuklukta pişirilebiliyor. Makarnanın kıymalı veya peynirli olarak yapılıp yanında salatanın yenilmesi de dengeli bir öğün. Öğünlerde söğüş, karışık salata ve yoğurdu ya da ayranı tüketmek sağlıklı beslenme için gerekli. Uzun süre açlığı engellemek için aralarda meyve veya çok tuzlu olmayan kuruyemişlerden atıştırılabilir.
ÖĞRENME KAPASITESI AZALIR
Beslenmelerine dikkat etmeyen, günü sadece karın doyurmakla geçiştiren öğrencilerde öncelikle bağışıklık sistemleri zayıfladığı için çok sık enfeksiyonlar, solunum yolu hastalıkları, hormonal bozukluklar, kansızlık, vitamin yetersizlikleri ve halsizlikgibi birçok rahatsızlık gözlenir. Bunun yanı sıra en önemlisi öğrenim performansınındüşmesi ve başarının giderek azalması. Öğrenci çalışma süresini ne kadar artırırsa artırsın eğer beslenme yetersizliği varsa bilgileri öğrenme kapasitesi azalır ve derslerde başarısız olur.
UYANIK KALMAK İÇİN EGZERSİZ YAPIN
Öğrenciler, uzun saatler çalışma masasında kalabilmek için zaman zaman kahve, enerji içeceği gibi besinlere başvurabiliyor ancak Doç. Dr. Güneş bunların etkisiyle ilgili şu uyarılarda bulunuyor: “Ders çalışma süresini uzatmak amacıyla aşırı miktarda tüketilen kahve, çay, enerji içecekleri ilk başlarda öğrenim kapasitesini artırıp, dinç tutuyor gibi görünse de çok kısa sürede vücutta alışkanlık sağlayacağı için etkisi azalıyor. Hatta sonraları aşırı kafein alımı sonucunda baş ağrıları, reflü gibi mide rahatsızlıkları, kalp çarpıntısı, yüksek tansiyon, depresyon, bağımlılık, vücutta su kaybı gibi olumsuz durumlarla karşılaşılabiliyor. Ayrıca uzun süre uykusuz kalmak zihin faaliyetlerini ve konsantrasyonu olumsuz etkiliyor. Bu açıdan,zinde ve uyanık kalmak için yeterli uyku, doğru besinleri ve içecekleri tüketmek gerekiyor. Yeterli karbonhidratı, kompleks karbonhidrat içeren tam buğday, çavdar unu ekmek, bulgur, kurubaklagil gibi besinlerle, meyveyle karşılamak da etkili. Ayrıca yeterli proteini almak, uzunsüre aç kalmamak, egzersiz yapmak da gerekiyor.”